Թուրքիայի դեպի Արևելք շրջադարձը հնարավոր է կասեցնել

Թեպետ վաղուց էր ակնհայտ, որ Թուրքիան սկսել է պոկվել իրեն Արևմուտքում պահող խարիսխից ու շրջվում է Արևելք, միայն հիմա է հասկանալի՝ ինչպես Թուրքիայի անկայունությունը տարածվում է քաոսի մեջ մխրճված տարածաշրջանի վրա: Էֆեկտն ավելի է մեծանում, որովհետև ԵՄ-ն կենտրոնացած է ներքին խնդիրների վրա, իսկ ԱՄՆ-ում Դոնալդ Թրամփը քաղաքական կյանքը գլխիվայր է շրջել՝ Financial Times-ում գրում է Դևիդ Գարդները: Թուրքիան վիճում է Գերմանիայի հետ, Թրամփը խթանեց Սաուդյան Արաբիայի գլխավորությամբ մի քանի երկրների ու Թուրքիայի դաշնակից Կատարի հարաբերությունների ճգնաժամը: ԱՄՆ-ը, Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան հենվում են սիրիացի քրդերի միավորման վրա ԻՊ-ի դեմ պայքարում Սիրիայում ու Իրաքում, իսկ հետևանքը կարող է լինել, որ ՆԱՏՕ-ն զրկվի Ինջիրլիքի թուրքական ավիաբազայից:

Զայրացած արևմտյան դաշնակիցների հետ վեճերից քրդերի պատճառով՝ Թուրքիան մարտավարական ալյանսի գնաց Ռուսաստանի ու Իրանի հետ և նրան ավելի ու ավելի են հրում այս երկրների գիրկը: Կատարի ճգնաժամը մեկուսացնում է Անկարային սուննիական ճամբարից և կարող է թուլացնել՝ միաժամանակ բարձրացնելով ներքին անկայունության ռիսկը Թուրքիայում: Ի՞նչ կլինի, եթե Իրանը կամ Սաուդյան Արաբիան, որ արդեն տարածաշրջանում պատերազմում են իրար դեմ ուրիշի ձեռքերով՝ շիաների ու սուննիների միջև իշխանության համար պայքարելով, վճռեն և այս պղտոր ջրերում ձուկ որսալ: Երբեմն թվում է, որ Արևմուտքը հաշտվել է Թուրքիայի կորստի հետ՝ հետևելով ինչպես է անհետանում եվրասիական սարդոստայնում, որ նրա համար հյուսում է պուտինյան Ռուսաստանը: ԵՄ-ն էլ ունի մեղքի իր բաժինը. դեռ 10 տարի առաջ ԵՄ որոշ երկրներ խոչընդոտում էին Թուրքիայի մուտքը իրենց Միություն: Եթե ԵՄ-ն և Թուրքիան ավելի սթափ գնահատեն իրավիճակը, գուցե, դեռ կընկալեն պաշտպանության և ահաբեկչության դեմ պայքարի ոլորտում համագործակցության արժեքը, նաև՝ ԵՄ-ի առավել ակտիվ մասնակցության արժեքը քրդական խնդրի լուծման մեջ, որը Թուրքիան համարում է սպառնալիք իր գոյությանը: Թուրքիայի ԵՄ անդամակցության տարբերակը չի քննարկվում, բայց Բրյուսելը պետք է արմատապես նորացնի Թուրքիայի հետ մաքսային միությունը՝ նրա կանոնները կարող են ամրապնդել Թուրքիայում խարխլված օրենքի գերակայությունը:
Դևիդ ԳԱՐԴՆԵՐ, Financial Times

Հ.Գ. Գերմանիայի հետ հարաբերությունների վատացումը դեռ չի նշանակում, որ Թուրքիան հեռանում է Արևմուտքից իսպառ: Բեռլին-Անկարա վեճում Էրդողանը կամակոր տղայի պես է իրեն պահում, որ ինչ ստանում է, ասում է՝ էլի տվեք, քիչ է, իսկ ինքն ուզում է ուրիշի տանը իրեն տանտեր զգալ: ԵՄ-ին Թուրքայի անդամակցությունը կամ անցյալ է, կամ ապագա, բայց ոչ ԵՄ-ն, ոչ Անկարան չեն գնա հարաբերությունների վերջնական խզման՝ դա կողմերից ոչ մեկին պետք չէ՝ ոչ քաղաքական, ոչ տնտեսական նկատառումներով: Ի վերջո, ԵՄ-ն Էրդողանին պետք է Ռուսաստանից ավելի շատ ստանալու համար, ինչպես Ռուսաստանը՝ ԵՄ-ին շանտաժելու համար: Դա շատ հարմար դիրք է: Բայց կարող է գալ պահ, որ խաղն արդեն գինը կորցնի և այդ պահը կարող է համընկնել Թուրքիայում նախագահական ընտրությունների ժամկետի հետ, երբ Էրդողանը ստանալու է իր ցանկացած նախագահական կառավարումը և միանձնյա իշխանությունը: Իսկ գուցե ոչ: Բռնությունների ու դատավարությունների ալիքի վրա որքան հնարավոր է իշխանության գալ, նույնքան՝ կորցնել:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ